Δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία»,
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2008
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΝΙΓΜΕΝΗ ΠΑΤΡΙΔΑ
ΕΝΑ ΣΥΝΝΕΦΟ ΑΠΟ ΡΟΖ ΜΕΤΑΞΑΚΙΑ
02/06/2008, σελ. 62, στήλη «Ανθρώπινα».
Η ΧΑΜΕΝΗ ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
το λιγότερο που λείπει από τον κήπο και το αμπάρι της…
Σε μια περιοχή που εξαιτίας των ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντος της και της γονιμότητας της γης της πάντα διακρίνονταν για την μεγάλη παραγωγή γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, όπως το Μουζάκι της Καρδίτσας, οι δάσκαλοι του εκεί Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης πήραν προσφάτως την πρωτοβουλία να διοργανώσουν για το τριήμερο 9 – 11 Μαίου, σεμινάριο με τον τίτλο «Διατροφή και Περιβάλλον». Στόχος του σεμιναρίου είναι βεβαίως η πρόκληση προς τους μαθητές να στραφούν και να μελετήσουν με προσοχή τη διατροφική παράδοση της περιοχής της αλλά και προς τους μεγάλους, οι οποίοι αφού απερίσκεπτα «δάγκωσαν» το μήλο που τους πρόσφεραν ασυνείδητα οι σειρήνες της σύγχρονης αγοράς, να εκτιμήσουν τα παράδοξα που έγιναν στον κάμπο και στο βουνό και ανέτρεψαν κυριολεκτικά τη ζωή τους. Επειδή μάλιστα αυτοί είναι που κρατούν ακόμη λίγη από τη σοφία που είχε ο παλιός καλλιεργητής και κτηνοτρόφος, σε αυτούς στοχεύει κυρίως ο ιδιαίτερα επίκαιρος προβληματισμός που θέτουν οι δάσκαλοι. (Πληροφορίες 2445043242).
08/05/2008, σελ. 62, στήλη «Ανθρώπινα».
ΟΤΑΝ ΑΡΑΙΩΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
και όλοι τους λογάριαζαν σαν ένα…
Το καντηλάκι του μπάρμπα Λάμπρου έσβησε ήσυχα μια βραδιά που τα δυο αδέρφια κοιμόνταν δίπλα στο παλαϊακό τζάκι και ο Βαγγέλης τον βρήκε το πρωί παγωμένο. Ότι ακολούθησε, ήταν μέσα στο τυπικό γι’ αυτές τις περιστάσεις που διατηρούν στον τόπο και ως είθισται, το δάκρυ έπρεπε να στεγνώσει σύντομα και ο πόνος να αλαφρώσει γιατί η ζωή έπρεπε πάλι να προχωρήσει. Πως θα προχωρήσει όμως μέσα στη βαθιά μοναξιά, που τούτες τις ημέρες που έρχονται, θάναι για τον γέροντα που έμεινε μόνος του στο έρημο Μυλογόζι, ασήκωτες όσο και ο σταυρός Εκείνου…
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
Ο ΓΕΝΑΡΧΗΣ ΓΥΡΙΣΕ ΣΤΟ ΚΟΠΑΔΙ
κι ο κόπος του εκεί ακόμα ανασαίνει
Η επιθυμία του αυτή άρχισε να πραγματώνεται και να γίνεται ουσία μετά το 1964, όταν μετά από ένα σωρό περιπέτειες που είχαν σχέση με τις συγκρούσεις του Εμφυλίου στην περιοχή του Γράμου, επέστρεψε από την Αλβανία όπου είχε μετακινηθεί μαζί με άλλους συντοπίτες του για βρίσκονται έξω από το θέατρο των αιματηρών επιχειρήσεων, με καμιά δεκαριά προβατάκια. Αυτό το ισχνό «σημάδι» αποτέλεσε τη μαγιά για ένα μεγάλο κοπάδι που στην περίοδο της ακμής του, μετρούσε 600 κεφάλια και με διάφορες αυξομειώσεις στα χρόνια που πέρασαν, έφτασε να το παραδώσει ακέραιο πριν από ενάμισι χρόνο στο γιο του Δημήτρη που συνεχίζει με επιτυχία την κτηνοτροφική παράδοση της οικογένειας.Από τότε, ο μπάρμπα Βασίλης, έμαθε να ζει με τις μνήμες του και όταν τον πλάκωνε ο καημός του βουνού έπιανε τη φλογέρα του και σαν από θαύμα, ένοιωθε πως ήταν στις Αρένες, στην Πέτρα Μούκα, στον Άνω και Κάτω Καμπίτσιο κοντά στα πρόβατα και ανάμεσα στα υπέροχα σκυλιά του! Τόφεραν όμως τα πράγματα, να τον ανεβάσουν τις μέρες που πέρασαν μέχρι εκεί που βόσκαγε κάποτε το κοπάδι και σαν βρέθηκε ανάμεσά στα πρόβατα, ένοιωσε την ψυχή του να πετάει πάλι στον ουρανό της Πίνδου. Χάιδεψε με τη ματιά του το κοπάδι κι όλα τα ζωντανά μόλις τον κατάλαβαν, σα μαγεμένα έκαναν ένα κύκλο γύρω του για να τον επιβεβαιώσουν ακόμη μια φορά, πως ότι έσπειρε στα νιάτα του, δεν έπεσε σε στέρφο λιβάδι…
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΤΑ ΞΥΛΑ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΟΥΛΙΑ
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΓΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΟ ΓΡΑΜΜΟ
Η Θεοτόκος, παρότι είναι το μικρότερο χωριό του Δήμου Μαστοροχωρίων, γνωρίζει ιδιαίτερη ακμή εξαιτίας της πυκνής διέλευσης των φορτηγών κυρίως αυτοκινήτων που κατευθύνονται από την Ηγουμενίτσα προς τις βαλκανικές χώρες και τανάπαλιν. Εκεί λοιπόν, πάνω από τον ποταμό Σαραντάπορο, η δραστήρια οικογένεια του Γιώργου Καρανίκα, δημιούργησε το μικρό, αλλά σπουδαίο κατάστημα όπου μπορεί ο περαστικός να βρει καλό φαγητό, παραδοσιακά γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, λικέρ άγριων φρούτων καθώς και πολλά θαυματουργά βότανα από τις πλαγιές του Γράμου.
Ψυχή του καταστήματος είναι η Βούλα (Παρασκευή) και η οποία για να αντεπεξέλθει στον ανταγωνισμό που δημιουργούν συνήθως αυτοί οι δρόμοι, στηρίχθηκε όσον αφορά τη μαγειρική στη γόνιμη παράδοση του τόπου της και για τα γλυκά, στα μοναδικά φρούτα που ωριμάζουν στα δάση και τα δέντρα της περιοχής.
Όλο το χειμώνα που μας πέρασε, η οικογένεια Καρανίκα ασχολήθηκε με την ανακαίνιση του καταστήματος και την οργάνωση του εργαστηρίου (τηλ. 2655081280) και με το τέλος των εργασιών ξεκίνησε την παραγωγή γλυκών με έναν ιδιαίτερο καρπό της άνοιξης, τον ορνό (αρσενική συκιά σημαίνει αυτή η υπέροχη αρχαία λέξη) και αμέσως μετά θα συνεχίσει, ακολουθώντας την πρόοδο της άνοιξης και την ανάπτυξη του καλοκαιριού με την επεξεργασία των ευλογημένων καρπών που πάντα χαρίζει η ηπειρωτική γη.
ΚΛΗΜΑΤΑ ΠΑΛΙΑ ΟΣΟ ΚΑΙ Ο ΤΟΠΟΣ
Ο Κώστας καλλιεργεί τα ίδια κλήματα (μαντηλαριά, μονεμβασιά, αηδάνι, σαββατιανό, ροδίτη, φωκιανό) που φύτεψαν οι πρόγονοί του και με την εμπειρία που απέκτησε τόσα χρόνια, δημιουργεί μοναδικά κρασιά γεμάτα αρώματα και γεύσεις. Χωρίς να στηρίζεται σε καμιά συνταγή, βάζει όμως πάντα προυποθέσεις την ακεραιότητα των σταφυλιών τα οποία δεν πρέπει να είναι ραντισμένα, τη σχολαστική καθαριότητα των ξύλινων βαρελιών και την συστηματική παρακολούθηση του ζυμώματος και έτσι δημιουργεί κρασιά για τα οποία όλοι έχουν να μιλάνε. Ο ίδιος λέει πως η φετινή παραγωγή ήταν καλή, βέβαια αν δεν υπήρχε η μεγάλη ξηρασία θα ήταν ακόμα καλύτερη και η ποιότητα των σταφυλιών είναι ανεβασμένη. Όσο για το ερώτημα που τέθηκε στην αρχή αυτού του κειμένου ο Κώστας είναι σίγουρος πως η μαντηλαριά, μπορεί να δίνει σταφύλια παραπάνω και από πεντακόσια χρόνια!
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΕΝΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΥΔΑ
Απ’ όλα τα νερά όμως, κανένα δεν ήταν πιο σπουδαίο και δυνατό, όσο της Σούδα που ξεπηδούν από τη δυτική πλαγιά της κορυφής Αραποκέφαλα και κρέμονται σε ύψος τουλάχιστον 100 μέτρων πριν πέσουν στην κοίτη του ποταμού γεμίζοντας τον αέρα και τα κλαριά των δέντρων με λαμπερή δροσιά και αστραφτερές σταγόνες.
Παλαιότερα, όταν στα Άνω Σοχώρια ζούσαν καμιά εκατοστή άνθρωποι η Σούδα και η ομορφιά της δεν χωρούσε στον αγώνα της επιβίωσης. Τώρα όμως που η νοσταλγία ωθεί πολλούς Σοχωρίτες στην επισκευή των πατρικών τους σπιτιών, η Σούδα αρχίζει να αποκτά εμβληματική έννοια για το χωριό και σιγά – σιγά πολλοί επιθυμούν να την επισκεφτούν. Από τη στιγμή όμως που ο τελευταίος άνθρωπος που βάδισε στο μονοπάτι της έχουν περάσει 40 σχεδόν χρόνια, αυτό κυριολεκτικά έχει σβήσει και η ανακάλυψή του, απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια. Γι’ αυτό ο Μάκης Ραυτογιάννης (φωτογραφία) πρόεδρος του Συλλόγου του χωριού, έχει κηρύξει εκστρατεία και περιμένει πως και πως τους παραθεριστές να φτάσουν στο χωριό και να πιάσουν αξίνες και τσεκούρια να παραμερίσουν το δάσος και να ξαναφτιάξουν το μονοπάτι που θα οδηγεί σε ένα σπουδαίο μνημείο της ευρυτανικής φύσης.
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΣΤΟ "ΠΑΡΑΘΥΡΟ" ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΔΙΑΡΚΩΣ ΧΙΟΝΙΖΕΙ
Όταν λοιπόν τελειώσει η απογευματινή συνάντηση για την καθιερωμένη δηλωτή στο χλωμό καφενείο που κλείνει μάλιστα νωρίς – νωρίς, η τηλεόραση στο σπίτι αποτελεί το μόνο παράθυρό του στον άλλο κόσμο. Έτσι θα έπρεπε να ήταν, αλλά εξαιτίας της θέσης που είναι χτισμένο το χωριό, πάνω από τις κλεισούρες του Μέγδοβα και ανάμεσα στις κορυφές των Αγράφων Μάρτσα, Φλίσιος, Κόψη και Παπαδημήτρη το σήμα που λαμβάνουν είναι αδύνατο και έχουν τη συσκευή μόνο σαν φωτιστικό! Επικαλούμενοι λοιπόν τη γεωγραφική θέση της Νεράιδας, χαρακτηρίζουν το γεγονός μεγάλη αδικία. Ξέρουν βεβαίως τι να κάνουν, αλλά όπως το υπολογίζουν, πρέπει όλοι οι γέροντες του χωριού να διαθέσουν τη σύνταξη ενός ολόκληρου μήνα για να αποκτήσουν κεραία, κάτι τέτοιο όμως θα τους δυσκόλευε την κατά πολύ τη ζωή, μια ζωή που θέλουν να συνοδεύεται τουλάχιστον, με τη σωστή εμφάνιση τηλεοπτικών προγραμμάτων στην οθόνη της συσκευή τους.
ΜΕΛΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΣΟΥ
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΟΠΩΣ ΣΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΛΕΒΕΝΤΙΑΣ
Το ένα πράγμα όμως φέρνει το άλλο και επί του προκειμένου την ίδια μοίρα κόντεψε να έχει και η φήμη τους για τα άρματα. Ευτυχώς όμως που χάρη στην πρωτοβουλία που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια ο δραστήριος εκπολιτιστικός Σύλλογος Αμπλιανιτών «ο Στέγκος» ανήμερα της Αγίας Παρασκευής που θεωρείται η πιο τρανή ημέρα για την Άμπλιανη και γίνεται το μεγάλο πανηγύρι στην πλατεία του χωριού όπου συνεδρίασαν οι οπλαρχηγοί της Ρούμελης και αποφάσισαν τον ξεσηκωμό, το απόγευμα μετά τον εσπερινό και τη λιτάνευση της εικόνας κάτω από το ιστορικό πλάτανο στον πάτο του χωριού, οι νέοι και οι νέες ντυμένοι με τις σπουδαίες φορεσιές της Άμπλιανης, πιάνονται χέρι – χέρι και χορεύουν ένα μοναδικό, αυστηρό κλειστό χορό τον περίφημο Στέγκο. Τα λόγια του τραγουδιού αναφέρονται σε ένα κατόρθωμα κάποιου ντόπιου ο οποίος νίκησε τον αράπη που είχαν βάλει οι Τούρκοι για λογαριασμό τους σε ένα αγώνα πάλης, γεγονός που είχε ως συνέπεια την απαλλαγή της περιοχής από τις φορολογικές επιβαρύνσεις, την απρόσκοπτη καλλιέργεια της ελευθερίας και τελικά την προετοιμασία ολόκληρης της περιοχής για τον μεγάλο ξεσηκωμό στον οποίο πρωτοστάτησαν οι Αμπλιανίτες που καμαρώνουν για τον τόπο τους και τον τιμούν όπως πρέπει.
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΤΟ ΚΟΠΑΔΑΚΙ ΤΟΥ ΜΕΝΕΛΑΟΥ
Έτσι λοιπόν, η ωραία εικόνα από ένα κοπάδι ζωηρότατες γάτες – 13 τον αριθμό, που βγήκαν με βιασύνη μόλις πήραν είδηση το δικηγόρο – συγγραφέα Μενέλαο Παπαδημητρίου να φθάνει στο σπίτι του στο Ανθηρό Αργιθέας, από τον διπλανό αχυρώνα και να παρατάσσεται με υποδειγματική τάξη μπροστά στην αυλόπορτα, αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα της αδιαφορίας για τα ξεχασμένα ζωντανά. Το κοπάδι αυτών των γατιών, γνωρίζει πως δυο φορές κάθε μήνα ο Μενέλαος, ο οποίος ασχολείται συστηματικά πλέον με την καταγραφή της ιστορίας της Αργιθέας, θα καταφθάσει στο χωριό με ένα τσουβάλι κονσέρβες, θα τις ταίσει καλά, θα τις χαϊδέψει, θα κουβεντιάσει μαζί τους δυο – τρεις ημέρες και σαν φύγει, θα αφήσει στο θαλερό μπάρμπα Γεωργούλη Κωτή τις υπόλοιπες για το συσσίτιό τους μέχρι την άνοιξη, που αναλαμβάνει πλέον ο ίδιος την καθημερινή φροντίδα τους.
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΒΕΓΓΕΡΑ ΚΑΙ ΕΥΧΕΣ ΣΤΟ ΛΑΓΚΑΔΙ
01/02/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΕΝΑ ΝΗΣΙ ΓΕΜΑΤΟ ΠΕΡΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΙΟΠΕΡΙΣΤΕΡΑ
Ο Κώστας Λουλακάκης το 1949 που τον φωτογράφισε ο Ρόμπερτ Λιντέλ πάνω από τα βράχια του Μοναστηριού
Κάποτε κανένα σημείο της Αμοργού δεν ήταν ακαλλιέργητο και όλο το νησί ήταν γεμάτο ζωή και θηράματα
Πάνε καμιά πενηνταριά χρόνια από τότε που ο Κώστας Λουλακάκης εγκατέλειψε την Αμοργό για να εργαστεί στην Αθήνα όπου ζει σήμερα συνταξιούχος. Ο νους του όμως συχνά γυρίζει πίσω και θυμάται, εκτός από τα χρόνια της νιότης του, το νησί και τους ανθρώπους του. Δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια και τα αγαθά της αμοργινής γης δεν έφταναν να γεμίσουν το τραπέζι της οικογένειας. Γι’ αυτό όσοι διέθεταν ένα όπλο κυνηγούσαν, ενώ κάποιοι άλλοι που είχαν βάρκες ψάρευαν.
Ο Κώστας Λουλακάκης ξεκίνησε να κυνηγά το 1949 και το πρώτο θήραμα του ήταν τι άλλο, από πέρδικες, που τότε ήταν γεμάτο το νησί. Εκεί στο Καλογερικό, στο μονοπάτι που οδηγεί ακόμα από τη Χώρα στο μοναδικό μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας ο Ρόμπερτ Λιντέλ, ένας Άγγλος καθηγητής που περιηγούνταν τα ελληνικά νησιά, τον φωτογράφισε και η φωτογραφία αυτή κοσμεί τις σελίδες του ανέκδοτου ακόμη στην Ελλάδα σπουδαίου έργου του, με τις εντυπώσεις του από τα νησιά.
Αυτόν τον άνθρωπο που είχε χαθεί στα μονοπάτια της Αμοργού, ο Κώστας πήρε το βράδυ στο σπίτι του, του έβαλε στο τραπέζει αμοργινές ελιές και φάβα και τον φιλοξένησε μερικές ημέρες. Αποτέλεσμα αυτής της φιλοξενίας ήταν να δημιουργηθεί μια ωραία φιλία με τον Λιντέλ, ο οποίος έζησε κατόπιν και δίδαξε αρκετά χρόνια στην Αθήνα, φιλία η οποία έκλεισε πριν από τρία χρόνια με το θάνατο του Άγγλου.
Θαυμάζοντας πρόσφατα αυτή τη φωτογραφία η οποία δείχνει μια ενδιαφέρουσα εικόνα της σκληρής Αμοργού και φυσικά έναν χαρακτηριστικό Αμοργινό νέο με το τουφέκι του στον ώμο ξεκινήσαμε μια όμορφη κουβέντα.
Μια κουβέντα που εκτός από την κυνηγετική του δραστηριότητα επεκτάθηκε σε ένα σωρό πράγματα για την Αμοργό εκείνης της εποχής. Το πρώτο κυνηγετικό όπλο που κράτησε ο Κώστας στα χέρια του ήταν ένα προπολεμικό μονόκαννο εμπροσθογεμές με κόκορα το οποίο είχε γλιτώσει από τους Ιταλούς και το οποίο έχασε, όταν το πήγε αργότερα σε ένα οπλουργό στην Αθήνα για να το μετατρέψει σε οπισθογεμές! Ανάλογα όπλα είχαν και οι υπόλοιποι κυνηγοί της Χώρας, ο Κώστας Βλαβιανός, ο Νικήτας Νομικός του Κουρέα, ο Λευτέρης του Λεσκέρη και ο Μιχάλης Πάσσαρης ή Αλλόκοτος, ο οποίος έκανε και τον οπλουργό. Αυτός είχε φύγει από την Αστυνομία Πόλεων που υπηρετούσε, γύρισε στο νησί και εγκαταστάθηκε σε μια ερημική αγροικιά στο Βουνί και έκανε εργαστήριο επισκευής όπλων και εξυπηρετούσε όλους τους Αμοργίνους.
Στην ομάδα των κυνηγών της Χώρας που κυνηγούσαν στο Βαρμά, στο Λέλη και στο Ρίχτι προς την Αιγιάλη, συμμετείχε τότε και ο χωροφύλακας Γιάννης Δρακάκης,
ο οποίος σήμερα ζει σχεδόν μόνιμα στην Αμοργό και παρά τα χρόνια του είναι ο δεινότερος ψαροντουφεκάς και χταποδάς στη Νικουριά. Ως καλύτερο όμως κυνηγό, όλοι αναγνώριζαν τον Λούκα Βλαβιανό ο οποίος είχε τη δυνατότητα τότε να διαθέτει το μοναδικό δίκανο όπλο στη Χώρα. Σκυλιά θυμάται πως διατηρούσαν μόνο ο Νικήτας Νομικός και ο Γιάννης Δρακάκης.
Ο καλύτερος όμως τόπος της Αμοργού για πέρδικες ήταν ο επιβλητικός, δύσκολος Σταυρός γιατί είχε κτήματα που καλλιεργούσαν Λαγκαδινοί και Θολαριώτες σιτάρια και φάβα και εκεί βοσκούσαν τα πουλιά. Όντως, όποιος περπατήσει σήμερα στο Σταυρό, ένα μοναδικό σημείο της Αμοργού θα δει ότι παντού υπάρχουν χτιά (ξερολιθιές) και πάμπολλα αλώνια στα οποία πήγαιναν τότε κοπάδια – κοπάδια οι πέρδικες, πάνω από 25 πουλιά το καθένα, να πάρουν το μερτικό τους από τη σοδειά.
Ο Κώστας θυμάται την πρώτη επιτυχία του στο Ρίχτι, το 1949 που είχε πάει με το Βαγγέλη Μανιάτικη και χτύπησαν πέντε πέρδικες. Για να εντυπωσιάσουν το χωριό, οι δυο νέοι κυνηγοί, όταν γύριζαν γέμισαν τον τροβά φύλλα και έβαλαν πάνω - πάνω τις πέρδικες να φαίνονται και πέρασαν από την πλατεία. Όσοι τους είδαν νόμισαν πως όλος ο τροβάς ήταν γεμάτος πουλιά και πολλοί ήταν εκείνοι που πήγαν στο σπίτι να δούνε το αποτέλεσμα και στην κατσαρόλα!
Η μεγαλύτερη όμως επιτυχία του ήταν στον Άγιο Δημήτριο, όταν μια ημέρα είδε το κεφάλι μιας πέρδικας στον ψηλό τοίχο ενός αλωνιού με κατσούνι (φάβα). Την είδε που σηκώθηκε, τη σημάδεψε και έπεσε. Στο μεταξύ, μετά τον πυροβολισμό, το κοπάδι πέταξε προς την αντικρινή πλαγιά και τουφέκισε πάλι. Όταν πήγε να πάρει το χτυπημένο από την πρώτη τουφεκιά πουλί είδε πως δίπλα της ήταν άλλα τέσσερα! Τι είχε συμβεί; Λόγω της πρωινής θαμπάδας, δεν είδε πως στο αλώνι ήταν συγκεντρωμένες και άλλες πέρδικες. Με την άλλη τουφεκιά είχε χτυπήσει τρεις!
Δεν κυνηγούσε όμως μόνο πέρδικες ο Κώστας Λουλακάκης.
Στα φτερά του Μοναστηριού, οι πανύψηλοι δηλαδή βράχοι πάνω από την Μονή της Χοζοβιώτισσας φώλιαζαν μεγάλα κοπάδια από αγριοπερίστερα τα οποία ξεπερνούσαν τα 300 συνήθως και τα κυνηγούσαν όταν βοσκούσαν στα σχίνα. Η μεγαλύτερη επιτυχία του με αυτό το θήραμα ήταν στις αρχές του ’50 στο καρτέρι, στο καλύβι της Αγίας Άννας με μια πολεμίστρα (θυρίδα) απέναντι από το νερό στο Καραβοστάσι. Πήγαιναν και σε ένα άλλο νερό στην Αγία Άννα, απέναντι από το μεγάλο Βριόκαστρο είχε τρεχούμενο νερό και ξεδιψούσαν τα πουλιά. Εκεί γέμιζε πάντα ένα τροβά περιστέρια. Δεν θυμάται να έφευγαν ποτέ από το καρτέρι με λιγότερα από δέκα – δεκαπέντε πουλιά. Και όταν τα έβρισκαν να βοσκούν στα σχίνα είχαν επίσης επιτυχίες. Με μια τουφεκιά χτυπούσαν τουλάχιστον πέντε!
Η Αμοργός ήταν επίσης ένα από τα ετήσια περάσματα των τρυγονιών και το καλύτερο σημείο για το κυνήγι τους ήταν ο Χλιός Άνεμος, στο μέσο του νησιού, εκεί που αρχίζει να υψώνεται ο Αι Λιας. Την άνοιξη δεν τα χτυπούσαν γιατί ήταν αδύνατα, ενώ το Σεπτέμβρη γέμιζαν και με αυτά τροβάδες. Χτυπούσαν ακόμα ορτύκια, μπεκάτσες, τσαλαπετεινούς. Έρχονταν κατά κύματα και προτιμούσαν τις ελιές στα Κατάπολα και στην Αιγιάλη. Για ορτύκια πήγαιναν τον Σεπτέμβριο στα αμπέλια, δεν τα έπιαναν όμως με δίχτια όπως στη Σαντορίνη. Τον χειμώνα όταν ξεσπούσε κακοκαιρία κυνηγούσαν αγριόπαπιες στα ρέματα, ιδιαίτερα στο ρέμα του Φονιά που κατέβαζε πολύ νερό καθώς και μπεκάτσες και μπεκατσόνια.
Από αρπακτικά ζώα το νησί δεν είχε, είχε μόνο κουνάβια και τα οποία κυνηγούσαν ομάδες κρητικών οι οποίοι πήγαιναν στο νησί για αυτό το λόγο. Δεν τα τουφεκούσαν για να μη χαλάει το δέρμα τους. Γι’ αυτό έσκαβαν το έδαφος, έχωναν ένα μπουρί της σόμπας και έβαζαν στον πάτο του ρέγκες και ψάρια. Όταν έμπαινε το κουνάβι μέσα, γλιστρούσε δεν μπορούσε να βγει. Το δέρμα τους έκανε μια χρυσή λίρα. Τα έγδερναν από το στόμα. Θυμάται μια φορά ο πατέρας του έπιασε ένα κουνάβι σε μια τρύπα με το σακάκι του να μην τον φάει, το τύλιξε και το έφερε στο σπίτι και προσπάθησε να το κάνει κατοικίδιο. Στο τέλος έφυγε.
Είχε και πολλούς λαγούς τότε το νησί αλλά ο Κώστας μόνο μια φορά χτύπησε έναν. Έχει όμως πιάσει όμως κάποτε έναν ζωντανό, όταν είχε πάει μια φορά για πέρδικες. Ήταν επτά το πρωί και όπως ήταν σε ένα ύψωμα, βλέπει τη βέρβουλα του λαγού ακόμα ζεστά. Σε αυτό το χτι, το μοναδικό κλαρί που ήταν ένας μικρός σχίνος τον οποίο μπορούσε με τον σκεπάσει με το σακάκι του. Ο λαγός σκέφτηκε πρέπει να είναι εκεί από κάτω. Πήγε σιγά – σιγά και με το σακάκι σκέπασε το σχίνο και τον έπιασε. Πηγαίνοντας στο χωριό τον είδε ο καθηγητής Αντώνης Πετσετάκης και του είπε αν πουλάει το λαγό. Τον πούλησε 10 δραχμές τότε και με αυτές πήρε μπαρούτι και σκάγια από τον μπακάλη Σταμάτη Μαύρο. Ήταν ακριβό είδος τότε τα πυρομαχικά και τις περισσότερες φορές μπαρούτι, σκάγια και καψούλια,οι κυνηγοί της Χώρας τα έπαιρναν με αυγά που έδιναν στον μπακάλη.
Ο Κώστας Λουλακάκης εκτός της Αμοργού κυνήγησε μια φορά στα Κουφόδεντρα της Σπερχειάδας, με την καραμπίνα του κουνιάδου του Παναγιώτη Παπαδογιάννη και χτύπησε δυο τσίχλες και πριν από 10 χρόνια σταμάτησε να κυνηγά στην Αμοργό.
Την ημέρα που κρέμασε το όπλο, είπε στη γυναίκα του πως πάει να χτυπήσει μια πέρδικα και πρέπει να είναι έτοιμη να τη μαγειρέψει. Ξεκίνησε λοιπόν, πήγε στα Κουδουμέδια, μια τοποθεσία που οι Χωραΐτες πηγαίνουν ακόμα τις μαρτίνες, τις οικόσιτες δηλαδή προβατίνες τους και πριν ακόμα φτάσει στα γκρεμά, χτύπησε μια πέρδικα. Δεν ήθελε άλλη, την πήγε σπίτι και την μαγείρεψε η γυναίκα του Μαρία. Έτσι συμβολικά έκλεισε έξη δεκαετίες κυνηγιού, με την τελευταία πέρδικα στο τραπέζι!
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο του "Έθνους",
"Έθνος - Κυνήγι", σελ. 00 - 00, 00/00/2006.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Με τον Κώστα Λουλακάκη μιλήσαμε αρκετές ώρες τον Οκτώβριο του 2006 και ανάμεσα στις πολύτιμες για τη ζωή της μεταπολεμικής Αμοργού καταθέσεις του, -πέρα από το κυνήγι και την ομάδα των κυνηγών εκείνης της εποχής- είπε πολλά και για το ψάρεμα και τους ψαράδες, στοιχεία τα οποία θα συμπεριληφθούν σε σχετική δημοσίευση.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΣΤΗΝ ΑΜΟΡΓΟ
Το γεγονός ότι αυτή η έκθεση διοργανώνεται στις αρχές του χειμώνα ο οποίος πάντα κρύβει τις γνωστές εκπλήξεις που προκαλεί η απομόνωση λόγω των καιρικών συνθηκών, αποτελεί αφενός μεν άσκηση για τους ντόπιους που θέλουν την Αμοργό τους ανοικτή και επισκέψιμη όλο το χρόνο και αφετέρου πρόκληση για τους επισκέπτες που ασκούν η επαγγέλλονται τη φωτογραφική τέχνη για την ανάλογη γνωριμία τους με το νησί. Γιατί η Αμοργός παρουσιάζει το ίδιο, αν όχι περισσότερο ενδιαφέρον από το καλοκαίρι, καθώς φως του χειμώνα έχει μια σπάνια ιδιαιτερότητα και ο ουρανός της μια εντυπωσιακή καθαρότητα, ιδιαίτερα όταν φυσά βοριάς. Το γαλάζιο της γίνεται πιο βαθύ, πιο σκεπτικό και το λευκό αποκτά μια σπάνια εσωτερικότητα καθώς απορροφάται από τις νοτισμένες επιφάνειες των κτισμάτων και ιδιαίτερα του μοναστηριού κάτω από το μεγάλο βράχο.
Σημειώνεται ότι, τη συγκέντρωση των φωτογραφιών και τη διοργάνωση της έκθεσης έχει αναλάβει η φωτογράφος Μάγδα Μιχαηλίδου ενώ την πρωτοβουλία αυτών των χειμερινών εκδηλώσεων στην Αμοργό που έχουν στόχο την προβολή του νησιού είχε η δραστήρια πρόεδρος του Συλλόγου, Ειρήνη Γιαννακοπούλου.
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥΣ Η ΑΜΟΡΓΟΣ
δεν έχει σταματήσει να δίνει έμπνευση…
Ασφαλώς, τα τελευταία χρόνια η Αμοργός έπαψε να είναι το απόμακρο νησί που ανέτειλε ως τουριστικός προορισμός τις περασμένες δεκαετίες και έχει εξελιχθεί σε ένα ιδανικό τόπο διακοπών, πολύ διαφορετικό από τα υπόλοιπα κυκλαδονήσια. Στο γεγονός συνέτεινε κυρίως το μοναδικό ύφος του νησιού, το οποίο διατηρεί σε πολλά σημεία του ακέραιο το φυσικό του περιβάλλον, μέσα στο οποίο επιβιώνουν ακόμη μορφές και εκφράσεις ενός σύνθετου, αδιάσπαστου παραδοσιακού τρόπου ζωής. Αγροτική παραγωγή, κτηνοτροφία και αλιεία, λαϊκός πολιτισμός, θρησκευτική πίστη είναι τα στοιχεία τα οποία ελάχιστα έχουν υποχωρήσει απέναντι στα καινούργια πράγματα που επηρεάζουν άλλα νησιά και ανάμεσα δε σε αυτά, έχει διατηρηθεί και εξελιχθεί μια διαφορετική αντίληψη για τον τουρισμό, αντίληψη η οποία έχει προέλθει οπωσδήποτε από τον ειλικρινή διάλογο μεταξύ επισκεπτών και ντόπιων.
Τα ζητήματα αυτά, προσεγγίζει το διεθνές συνέδριο Πολιτισμού και Τουρισμού «Υπέρεια», το οποίο γίνεται κάθε χρόνο την εορταστική εβδομάδα μετά το Πάσχα με πρωτοβουλία της προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου Θολαρίων Ειρήνης Γιαννακοπούλου, στο φιλόξενο ξενοδοχείο «Αιγιαλίς» στην παραλία της Αιγιάλης.
Μεγάλος αριθμός συνέδρων είναι αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, ιστορικοί, λαογράφοι, περιβαλλοντολόγοι, βοτανολόγοι και ειδικοί στον τουρισμό από τις ανακοινώσεις των οποίων οι δημοσιογράφοι που συμμετέχουν σε αυτό το συνέδριο – θεσμό πλέον για την Αμοργό, αντλούν την πρώτη ύλη για την προβολή της που είναι τελικά και το κύριο ζητούμενο. Να προκαλέσει δηλαδή το ενδιαφέρον μιας ξεχωριστής κατηγορίας επισκεπτών έτσι ώστε να γίνει τουριστικός προορισμός για ολόκληρο το χρόνο, να στηριχθεί έτσι η τοπική κοινωνία και να μείνουν στον τόπο τους οι άνθρωποι για να συνεχίσουν τις παραδοσιακές ασχολίες τους και να βελτιώσουν μέσα από τον τουρισμό τη ζωή τους και την οικονομία τους.
Δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία»,
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
Η ΚΙΝΑΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥΣ
το ερημοκλήσι στο μέση του μεγάλου πελάγους
Στη μέση του Αιγαίου η μικρή Κίναρος, παραμένει ως ένα από τα πιο δυσπρόσιτα νησιά του Αρχιπελάγους και λόγω αυτής της απομόνωσης έχει διατηρήσει όλα εκείνα τα ιδιαίτερα στοιχεία που κάνουν έναν τόπο ξεχωριστό, τόσο για τη φυσιογνωμία του, όσο και για το νησιώτικο φρόνημα των δυο κατοίκων του! Μοναδικοί κάτοικοι της Κινάρου είναι από το 2000, το δυνατό ζευγάρι του Μικέ Κατσοτούρχη και της Ειρήνης Θηραίου των οποίων την πόρτα χτυπάνε, όταν το επιτρέπει ο καιρός, μόνο ο «ταχυδρόμος» καπετάν Κωνσταντής Χάλαρης, οι ψαράδες που βρίσκουν καταφύγιο με τα σκάφη τους στον όρμο Πνιγκός και συχνά πολλοί καπεταναίοι από κότερα.
Αν το δούμε έτσι μπορεί να θεωρήσουμε πως η Κίναρος είναι ένα πολυσύχναστο μέρος, η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Όλοι αφού δέσουν τα σκάφη τους, φωνάζουν να μαζέψουν τη Σίβα και τη Φρίντα, δυο μεγάλα άσπρα λυκόσκυλα – χάσκι που έχουν τους λόγους τους να είναι πάντα επιφυλακτικά με όλους, αποβιβάονται, χαιρετούν το ανδρόγυνο που φυλάει το νησί, πίνουν ένα καφέ μαζί τους και σύντομα τους αφήνουν πάλι με τις έγνοιες τους οι οποίες, περισσεύουν…
Έτσι ήταν και την τελευταία Κυριακή του Μάη, όταν με επικεφαλής τον ιερέα των Θολαρίων Ειρηναίο Χρυσοβαλάντη μια ωραία παρέα από την Αιγιάλη επισκέφθηκε το νησί, να λειτουργήσει στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, να κάτσει κατόπιν στο τραπέζι με τον Μικέ και την Ειρήνη και φεύγοντας να ανανεώσει το ραντεβού μαζί τους περί το τέλος του Σεπτέμβρη, τότε που υπολογίζεται θα έχει ολοκληρωθεί και το καμπαναριό για ν’ ακουστεί για πρώτη φορά καμπάνα στην Κίναρο και υπολογίζεται πως θα τους ακολουθήσουν και άλλα καίκια από την Αιγιάλη και την Καλύμνο!
Δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία»,
05/06/2008, σελ. 76, στήλη «Ανθρώπινα».
ΟΙ ΠΕΡΑΤΑΡΗΔΕΣ ΤΗΣ ΝΙΚΟΥΡΙΑΣ
00/00/2007, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΤΟ ΜΙΚΡΟ "ΜΕΓΑΡΟ" ΣΤΑ ΘΟΛΑΡΙΑ
Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, στα ορεινά Θολάρια της Αμοργού όπου πάντα ζούσε ένας παλιότερος που δίδασκε μουσική και ένα τσούρμο ευαίσθητων νεαρών Αιγιαλιτών που μαγεύονταν από τα βιολιά και τα σαντούρια και ήθελαν να τα κρατήσουν κι αυτοί στα χέρια τους και να μιλήσουν με τους ήχους τους, για τη ζωή, τη θάλασσα, τον έρωτα και τον όμορφο τόπο τους.
Ο Νικόλας Θεολογίτης θήτευσε κοντά στο Βαγγελάκι (Βαγγέλης Βεκρής), έναν ιδιαίτερο άνθρωπο που συνδύαζε αρμονικά τα σύνεργα του ψαρά με το λαγούτο και στο Ταρανάκι (Γεώργιο Στεφανίδη) από τη Λαγκάδα που έπαιζε με μοναδικό τρόπο βιολί και λαγούτο. Σεβόμενος πάντα τα καθιερωμένα, ακολούθησε μια άγραφη, τοπική παράδοση και από νωρίς επιχείρησε να γράψει δικούς του στίχους και έτσι καθιερώθηκε και ως ποιητής. Με απλά λόγια, τραγουδά την Αμοργό και τους ανθρώπους της, ενώ δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να σχολιάσει και την παρουσία επωνύμων ξένων και ευειδών γυναικών στα Θολάρια και ιδιαίτερα στην ιστορική ταβέρνα «Πανόραμα». Εκεί κάθε βράδυ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τραγουδά, με συνοδεία τον Μιχάλη Βλαβιανό στο λαγούτο και το γιο του Μιχάλη στο βιολί. Επειδή μάλιστα φρόντισε από νωρίς να εμπνεύσει στα παιδιά του αγάπη προς τη μουσική, πολλές είναι οι φορές που και ο άλλος του ο γιός, ο Βούλης (Παρασκευάς) ανεβαίνει και αυτός στο πάλκο και γίνεται χαμός. Είναι όπως λένε οι φίλοι της Αιγιάλης, το «Πανόραμα» η πιο αληθινή γωνιά της Αμοργού και ο Νικόλας, ο ποιητής που τους τραβάει κοντά του και δεν λογαριάζουν αν πέφτουν συνεχώς θύματα του οίστρου του!
Δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία»,
00/00/2007, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΝ ΚΑΛΕΙ ΑΚΟΜΑ
Με τη συνέπεια των παλιών θαλασσινών ο καπετάν Παντελής αποθησαυρίζει τα γεγονότα της θάλασσας που έζησε, σχολιάζει δίκαια για όλους τα πεπραγμένα της παλιάς ναυτοσύνης και μνημονεύει με συγκίνηση τους παλαιότερους από αυτόν καπεταναίους και εργάτες των ελληνικών θαλασσών. Με ιδιαίτερη όμως συγκίνηση αναφέρεται στα χρόνια που μαζί με τον πατέρα του και τα αδέλφια του έκαναν μεταφορές με το «Σοφία Βεκρή», ένα τρεχαντήρι των 70 τόνων που κατασκευάστηκε στον ταρσανά του Γιώργη Βαζαίου στο Ξυλοκερατίδι το 1924 και στόλιζε το λιμάνι των Καταπόλων μέχρι το 1953. Τι και αν έζησε με αυτό το καμάρι των Βεκρήδων και της Αμοργού: ήμερες θάλασσες και φοβερές τρικυμίες, επιτάξεις από τους Ιταλούς κατακτητές, βομβαρδισμούς από τους συμμάχους, ένα σωρό πράγματα και θαλασσινά θαύματα. Όταν μετά τον πόλεμο τέλειωσε η εποχή των μεταφορών και άλλαξαν όλα στις θάλασσες, ο καπετάν Παντελής ξεκίνησε το ψάρεμα με ένα μικρότερο τρεχαντήρι, τον «Άγιο Παντελεήμονα» και με αυτόν ακόμα ασχολείται. Τέλη του Αυγούστου ήταν που τον τράβηξε στη στεριά για επισκευές και τούτες τις ημέρες, είναι κιόλας έτοιμος για να πιάσει άλλη μια φορά το τιμόνι του και να βγει, όπως παλιά καμαρωτός από το λιμάνι των Καταπόλων για ψάρεμα στην ανοιχτή θάλασσα.
00/00/2008, σελ. 2, στήλη «Ανθρώπινα».
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΜΟΡΓΟ
Πρώτοι στο χορό και στις προπονήσεις
είναι οι μαθητές από τα Θολάρια
Γλυκό αρχίζει το καλοκαίρι στην Αμοργό, η Ένωση όμως δεν είναι στον πάγκο! Μετά την περσινή επιτυχία που είχαν οι αγώνες μπιτς – βόλευ στην παραλία της Αιγιάλης, με τη συμμετοχή παραπάνω από 10 ομάδων, διοργανώνει από τις 30/6 μέχρι 6/7 το φετινό τουρνουά και περιμένει αντιπάλους από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο. (Σχετικές πληροφορίες στο τηλ. 2285073556).
ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Κηφισιά στον ψηλό «Παρνασσό»
Όταν εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους να μάθουν αγιογραφία, -ένας αριθμός από κυρίες της Κηφισιάς- ασφαλώς και δεν πίστευαν πως θα έρχονταν κάποια ημέρα, που ορισμένες απ’ αυτές θα έβλεπαν τα διακεκριμένα σε πανελλήνιο διαγωνισμό, όπως τον φετινό ΚΗ΄ του ιστορικού Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» έργα τους, ανηρτημένα την περασμένη εβδομάδα στην μεγάλη, των εκθέσεων αίθουσά του.
Έτσι η Σέβη Ρουσσάκη βραβεύτηκε με τα έργα της «Γέννηση» και «Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος» έργα που δουλεύτηκαν με αυγοτέμπερα σε λειασμένες από τον Τρικεριώτη ποταμό ρίζες πλατάνων. Η Βάσω Νίκα πήρε έπαινο για την «Αγία Βαρβάρα» των παιδικών της χρόνων και τον «Άγγελο Κυρίου». Η Κατερίνα Βασιλάκου – Καραθανάση συμμετείχε με την «Παναγία του Χάρου», μια σπάνια εικόνα από τους Λειψούς ως αρχέτυπο και τριών άλλων αγίων και η Κάρμεν Κορωναίου έλαβε μέρος με το έργο της που ήταν μια λεπτομέρεια από το «Μη μου άπτου». Επίσης, μαζί με τα έργα των αγιογράφων του Πολιτιστικού, αναρτήθηκαν και έργα της ζωγράφου Ναταλίας Θεοδωράτου η οποία παρακολουθεί κι αυτή τα σχετικά μαθήματα στο εργαστήρι.
Τα μαθήματα του Εργαστήριου Αγιογραφίας του Πολιτιστικού Κέντρου Κηφισιάς (τηλ. 2106233491) γίνονται κάθε Τρίτη σε μια φωτεινή αίθουσα του όμορφου, ιστορικού κτιρίου της «Βίλας Δροσίνη», από την αγιογράφο Μαρία Καρδαρά – Δημητριάδη η οποία διδάσκει εθελοντικά και καθώς λέει, όλες οι μαθήτριές της μπορούν να διακριθούν γιατί διαθέτουν το καλλιτεχνικό μεράκι και την πίστη που απαιτεί αυτή η σεμνή τέχνη. Η προσπάθειά μας ν’ ανοίξουμε την πόρτα του «Παρνασσού», συνεχίζει, στέφθηκε με επιτυχία, δίνοντας και στις άλλες μαθήτριες την πίστη και την ελπίδα πως αν δουλέψουν με αγάπη το έργο τους, με υπομονή και θέληση, είναι όλα δυνατά.
Δημοσιεύτηκε στην "Ελευθεροτυπία",
00/02/2008, σελ. 62, στήλη "Ανθρώπινα"
Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2008
ΚΙΒΩΤΟΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΟΙ ΥΦΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΥ
Ο λόγος για το εργαστήριο ταπητουργίας που υπολειτουργεί σήμερα στο χωριό Τριπόταμος της Ευρυτανίας και το γεγονός, πέρα από την οικονομική του διάσταση κρύβει δυστυχώς την τραγική πραγματικότητα για όλη την Ελλάδα και της οποίας κύρια έκφραση είναι η ολοκληρωτική αποψίλωση της επαρχίας από νέες και ικανές να εργαστούν, γυναίκες. Το εν λόγω εργαστήριο, το οποίο ανήκει στο Ινστιτούτο Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης του Υπουργείου Υγείας λειτούργησε για πρώτη φορά πριν από 35 χρόνια στο χωριό Βούλπη και μέσω της εκμάθησης μιας ωραίας τέχνης είχε ως στόχο την ενίσχυση του εισοδήματος των γυναικών της περιοχής. Εκείνα τα χρόνια, λέει η υπεύθυνη του ΙΚΠΑ, Αθηνά Τσίπρα, (δεξιά) η οποία συμπληρώνει 31 χρόνια στην υπηρεσία του, δεν υπήρχε γυναίκα που να μη θέλει να καθίσει στον αργαλειό και έβγαζε καλό μεροκάματο. Η λαμπρή του περίοδος ήταν δε όταν από τη Βούλπη, το 1977 μεταφέρθηκε στο διπλανό χωριό Παλαιοκατούνα, απ’ όπου λόγω έλλειψης χεριών πριν από τρία χρόνια μεταφέρθηκε στον Τριπόταμο. Εκεί υπήρχαν μόνο δυο ενδιαφερόμενες για δουλειά γυναίκες, η Αντιγόνη Βλαχάκη – Μπουκουβάλα (αριστερά) και η Μάρθα Τελώνη και έτσι ηχούν πάλι τα χτένια του πάνω στα χρωματιστά νήματα. Οι προαναφερόμενες γυναίκες δηλώνουν ευχαριστημένες από αυτή την κερδοφόρα ενασχόληση και πολύ θα ήθελαν να ακολουθήσουν και άλλες το παράδειγμά τους, αλλά όπως λένε, ούτε ένας, ούτε δυο κούκοι φέρνουν την άνοιξη!
Δημοσιεύτηκε στην "Ελευθεροτυπία",
6/02/2008, σελ. 2, στήλη "Ανθρώπινα".
Ο ΠΕΤΡΙΝΟΣ ΤΡΙΦΤΗΣ ΤΗΣ ΥΠΟΜΟΝΗΣ
Ο χειροκίνητος «τρίφτης» του ελαιοκάρπου θυμίζει πως μια σταγόνα λάδι, ήθελε κάποτε και δύναμη και υπομονή
Μια παράξενη μεγάλη πέτρα στην αυλή του Βαγγέλη Βασιλόπουλου, ίσως περάσει απαρατήρητη στον επισκέπτη του συνοικισμού Πύρνος, της παλιάς παραποτάμιας κοινότητας Επισκοπή της Ευρυτανίας, η οποία εδώ και 42 χρόνια βρίσκεται στο βυθό της λίμνης Κρεμαστών. Αυτή η λειασμένη από τον ποταμό πέτρα στην οποία ο τεχνίτης έσκαψε με υπομονή μια βαθιά τρύπα, τόση όσο να χωρά ένα χέρι, ήταν το οικογενειακό ελαιοτριβείο. Με συνεχείς παλινδρομικές κινήσεις κυλούσε πάνω στο σωρό με τις ελιές και τις έκανε ελαιώδη πολτό, ο οποίος μετά από μια επίμονη διαδικασία πίεσης με χέρια και πόδια και με τη βοήθεια θερμού νερού έβγαινε το πολύτιμο υγρό. Αυτό ήταν και το κυριότερο προϊόν εκείνης της όμορφης κοιλάδας η οποία βρισκόταν δίπλα στον κοινό ρου των ποταμών Μέγδοβα και Τρικεριώτη που ανταμωμένοι κινούσαν από τη Σμίξη για να συναντήσουν το μεγάλο αδελφό τους Αχελώο στα Τριπόταμα και όλοι μαζί να καταλήξουν στη θάλασσα του Πατραϊκού. Όλα αυτά βέβαια γίνονταν πριν η Επισκοπή, η οποία αποκαλούνταν και «περιβόλι της Ευρυτανίας» για την πληθώρα των καρποφόρων δέντρων της, θυσιαστεί στο βωμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Από τον κατάκλιση δεν γλίτωσε τίποτα, μόνο ότι μπορούσαν να κουβαλήσουν οι άνθρωποι στα χέρια τους και ανάμεσά τους, αυτή η πέτρα, η χρήση της οποίας μπορεί μεν να είναι ξεπερασμένη, η αίσθηση όμως που δημιουργεί στον Βαγγέλη, ο οποίος ως Πρόεδρος του Συλλόγου Επισκοπιανών, (τηλ. 6977291536) προσπαθεί να συγκεντρώσει ότι διασώθηκε από τα νερά και τον χρόνο με σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου καλλιέργειας της μνήμης για τη βυθισμένη μικρή πατρίδα, είναι σαν να ξεφυλλίζει το προσκλητήριο των απόντων απ’ αυτό τον ωραίο αγώνα…
Δημοσιεύτηκε στην "Ελευθεροτυπία",
09/10/2007, σελ. 2, στήλη "Ανθρώπινα".
ΟΤΑΝ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΕΧΕΙ ΓΕΡΑ ΘΕΜΕΛΙΑ
…Κάποιος Μανώλης, από το χωριό Χρύσω Ευρυτανίας, άνθρωπος θεόφτωχος, στάθηκε τυχερός όταν μια ημέρα, πριν από 400 περίπου χρόνια βρήκε σε ένα χωράφι ένα καζάνι χρυσάφι και εκτός από ένα σωρό εκκλησίες που έκανε και πάμπολλες ευεργεσίες, θέλησε να βοηθήσει τους συντοπίτες του οι οποίοι κινδύνευαν όταν προσπαθούσαν να διαβούν το θυμωμένο ποταμό. Έτσι διέθεσε τρεις φτιαριές χρυσάφι στους μαστόρους για να γίνει το γεφύρι που πήρε το όνομά του και από τότε τον μακάριζαν όλοι στα Άγραφα και στην Ευρυτανία…
Το γεφύρι, μέχρι το 1965 που το σκέπασαν τα νερά του τεράστιου ταμιευτήρα νερού που προήλθε από το φράξιμο του Αχελώου και ο οποίος εσφαλμένα από πολλούς καλείται «Τεχνητή Λίμνη Κρεμαστών», ήταν το σύμβολο της προσφοράς αλλά και του τεχνικού επιτεύγματος εκείνης της μακρινής εποχής. Από εκείνη τη φοβερή ημέρα της κατάκλυσης όμως μέχρι πριν από λίγα χρόνια που άρχισαν να στερεύουν τα ποτάμια και η βροχή πλέον να σπανίζει, τα νερά του ταμιευτήρα έπεσαν πολύ χαμηλά. Σαν φάντασμα αποκαλύφθηκε πάλι το γεφύρι και ισκιώνει πάλι την λασπωμένη κοίτη του ποταμού. Ένα φάντασμα που τρομάζει τους ντόπιους και τους περαστικούς καθώς με την γερή κατασκευή του, υπενθυμίζει το μέτρο που πρέπει να έχουν οι παρεμβάσεις του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον αφενός, και αφετέρου, την ειλικρίνεια της προσφοράς εκείνου του μεγάλου ανθρώπου, του φτωχού Μανώλη. Πράγματα που δυστυχώς σπανίζουν, σε τούτη την εποχή που ακόμη και οι καλύτερες προθέσεις, τις περισσότερες φορές αποκαλύπτεται πως δεν έχουν καθόλου θεμέλια!
ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΣΩΣΕΙ ΤΗ "ΧΟΖΟΒΙΩΤΙΣΣΑ";
Κάποιοι δεν έχουν το θεό τους και πληρώνουν να το αποδείξουν
Γι’ αυτή την απαράδεκτη, επί χρήμασι καταστροφή αυτών των καικιών ειπώθηκαν πολλά στο παρελθόν και βρέθηκε λύση ώστε κάποια εμβληματικά και ιστορικά σκάφη τουλάχιστον, σώθηκαν με την αλλαγή της χρήσης τους και χωρίς ο ιδιοκτήτης τους να υποληφθεί των οικονομικών ευεργεσιών που έτυχαν όλοι οι ομότεχνοί του.
Τον κίνδυνο της καταστροφής αντιμετωπίζει τώρα και η «Χοζοβιώτισσα», ένα πανέμορφο τρεχαντήρι 11.50 μέτρων που ανήκει στον καπετάν Κωνσταντή Χάλαρη και έχει κατασκευαστεί πριν 42 χρόνια στο περίφημο ναυπηγείο του Βαζαίου, στο Ξυλοκερατίδι. Είναι μάλιστα το τελευταίο έργο του σπουδαίου μάστορα που πλέει ακόμη στα νερά του Αιγαίου αφού όλα τα άλλα διαλύθηκαν και εκτός αυτού είναι δεμένο με τη ζωή των Αμοργινών, από την εποχή που τα μεγάλα πλοία έφταναν στο νησί μια φορά την εβδομάδα και ήταν το μόνο σκάφος που με οποιοδήποτε καιρό τους μετέφερε στον προορισμό τους. Η προσφορά που δίνουν οι τεχνοκράτες για την απόσυρση της «Χοζοβιώτισσας» στον Κωνσταντή δεν είναι ευκαταφρόνητη αλλ’ αυτός το σκέπτεται και αναζητεί λύση που έχει να κάνει με την ιστορική μνήμη της Αμοργού και βεβαίως, και με την διωκόμενη αισθητική του κυκλαδίτικου τοπίου όπου πάντοτε κυριαρχούσαν τα ομορφότερα πλεούμενα του κόσμου!
ΣΤΟ ΔΙΛΟΦΟ ΨΗΦΙΖΟΥΝ ΤΖΟΝ ΚΕΝΕΝΤΙ
Δυο πράγματα σημάδεψαν τη ζωή του κυρ Ηλία, εδώ με την Αγαθή: η πείρα του πατέρα του στα βουνά και οι ιδέες του Κένεντι...
Πως προέκυψε όμως αυτή η θέση για την οποία ο θαλερός γέροντας, ο οποίος ξεκίνησε από το ορεινό χωριό των Τρικάλων Πολυνέρι και έγραψε τη δική του ιστορία την ταραγμένη δεκαετία 1940 - 50 για την οποία, ιδιαίτερα καμαρώνει;
Όταν ησύχασαν κάπως τα πράγματα στην Ελλάδα, διαπίστωσε πως όλα όσα είχε τραβήξει στα βουνά και τους κάμπους, δεν απόδωσαν απολύτως τίποτα και παντρεμένος ήδη, το 1964 αναζήτησε προκοπή στη Γερμανία όπου και κατάφερε να βρει μια καλή δουλειά με ικανοποιητικό μεροκάματο. Επί πλέον, εκεί του δόθηκε η δυνατότητα να μάθει, να δει και να ακούσει νέα πράγματα, μεταξύ των οποίων και πολλά για τον Τζον Κέννεντι, τον οποίο θεωρεί τον μεγαλύτερο πολιτικό του 20ου αιώνα και πιστεύει πως αν δεν τον σκότωναν στο Τέξας, η μοίρα του κόσμου σήμερα θα ήταν διαφορετική και σαφώς πολύ καλύτερη.
Έτσι, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, ανάμεσα στα ενθύμια της ζωής του στη Γερμανία, έφερε και μια αφίσα που δείχνει τον πρόεδρο ανάμεσα στο Λευκό Οίκο και την αστερόεσσα και την τποθέτησε σε μια κορνίζα, όσο ζει να τον καμαρώνει και όταν του δίνεται η ευκαιρία να μιλάει γι’ αυτόν τον μυθικό για όλους άνθρωπο.
Ο ΡΑΔΙΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΟΥ ΜΥΡΟΦΥΛΛΟΥ
- Πώς σου γεννήθηκε το ενδιαφέρον σπουδάσεις ηλεκτρονικά;
- Είδα το 1968 σε ένα περιοδικό μια ανακοίνωση που έλεγε πως μπορώ να γραφτώ σε μια σχολή και να σπουδάσω δι’ αλληλογραφίας. Έτσι γράφτηκα στην ΙΤΕ (Ινστιτούτο Τεχνικών Επαγγελμάτων), πλήρωνα τότε 200 δραχμές το μήνα και για δυο χρόνια μου έστελναν τα θεωρητικά μαθήματα και τα σχέδια σε πολυγραφημένες σελίδες. Μετά άρχισαν να μου στέλνουν τις ασκήσεις τις οποίες έλυνα και τις έστελνα στην Αθήνα με το ταχυδρομείο. Μέχρι φοιτητική ταυτότητα μου έβγαλε εκείνη η σχολή!
- Πήρες δίπλωμα από τη σχολή;
- Είχα τελειώσει τα μαθήματα και ήταν να πάω να πάρω το δίπλωμα αλλά τότε μου έτυχε ο γάμος με την Ελένη. Και να φανταστείς πως με εκείνο το δίπλωμα θα μπορούσα να είχα πάει στον ΟΤΕ. Δεν το πήρα όμως. Πιάστηκα κατόπιν με την Αγροφυλακή, είχα τα χωράφια, είχα ζωντανά, το ξέχασα.
- Έτσι πήγαν χαμένα τα μαθήματα και τα έξοδα που έκανες;
- Όχι, γιατί το 1980 σαν ησύχασα λιγάκι, ξύπνησε μέσα μου πάλι το ενδιαφέρον για τα ηλεκτρονικά. Θυμήθηκα όλα όσα είχα μάθει και άρχισα αμέσως να φτιάχνω ότι κατασκευές ήθελα, ακόμα και τέτοιες που δεν είχαν τα σχέδια της σχολής. Έφτιαξα ραδιόφωνα, συχνόμετρα, τραντζίστορ, τα πάντα. Μια κάμαρη του σπιτιού μας την έκανα εργαστήριο και σε αυτή εργάζομαι μέχρι σήμερα. Στην αρχή δεν είχαμε ηλεκτρικό και βολεύομαν με μια μικρή γεννήτρια που δούλευε με βενζίνη. Όταν το 1989 ήρθε το ρεύμα στη Φτέρη με βρήκε τελειωμένο επαγγελματία.
- Δεν άνοιξες όμως ποτέ επαγγελματικό εργαστήριο εδώ;
- Όταν λέω επαγγελματίας εννοώ μόνο ότι είχα μάθει τόσα πράγματα που αν ήμουν έστω σε ένα μεγάλο χωριό, σίγουρα θα άνοιγα εργαστήριο. Εμένα όμως τα ηλεκτρονικά ήταν το χόμπυ μου και έτσι τα έβλεπα πάντα. Όταν όμως οι συγχωριανοί είχαν μια συσκευή που παρουσίαζε πρόβλημα, έρχονταν πρώτα σε εμένα. Έπειτα, αν άνοιγα εργαστήριο θα είχα πρόβλημα με τα υλικά καθώς το κόστος τους να φθάσουν στο Μυρόφυλλο θα ήταν διπλάσιο από κάθε αλλού.
- Τώρα όμως που όλα έγιναν ψηφιακά εσύ δεν βρήκες λίγο σκούρα;
- Όχι και τόσο, γιατί συνεχώς ενημερωνόμουν από διάφορα ειδικά περιοδικά που είμαι ακόμα συνδρομητής. Βέβαια δεν μπορείς να παρέμβεις σε μια συσκευή όπως κάναμε παλιά, αλλά και τα ψηφιακά πάλι στις ίδιες απλές αρχές στηρίζονται και άμα έχεις αγαπήσει μια τέχνη, τίποτα δεν σε εμποδίζει να συμμορφωθείς με τις ιδιοτροπίες της και βρεις και γι’ αυτά λύσεις.
- Ήξερε για τη σχολή, παντρευτήκαμε μόλις είχα τελειώσει τις σπουδές και από τότε ποτέ δεν φύγαμε από τη Φτέρη. Παρακολουθούσε πάντα τα έργα μου και καμάρωνε τις κατασκευές μου. Είχαμε μουσική από το ραδιόφωνο όποτε θέλαμε κι έρχονταν και οι γείτονες να ακούσουν. Τώρα σε ολόκληρο το συνοικισμό μείναμε οι δυό μας και αυτό που μας λείπει είναι ο κόσμος και οι επισκέψεις των συγχωριανών με τα χαλασμένα ραδιόφωνα. Άδειασε το χωριό και βουβάθηκε όλος ο τόπος. Αυτό είναι που μας πειράζει περισσότερο και όχι η ψηφιακή τεχνολογία που παραλίγο να με βγάλει στη δεύτερη σύνταξη!
Δημοσιεύτηκε στην "Ελευθεροτυπία",
1/03/2008, σέλ. 2, στήλη "Ανθρώπινα".
ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΕΣ ΣΤΟ ΜΕΓΔΟΒΑ
Ποιος αλήθεια λένε οι ντόπιοι έχει το κουράγιο να ψαρέψει και μάλιστα με ηλεκτρικό ρεύμα στα θολά νερά του κουρασμένου ποταμού; Ένας εγκληματίας απαντούν αγανακτισμένοι.
Μια σχοινογέφυρα στο Μέγδοβα θυμίζει την εποχή που το μεγάλο ποτάμι ήταν σύνορο της Νεράϊδας με τα απέναντι από αυτή δάση της Μπέσιας και του Κύφου
Δεν φτάνει που η ζωή όλων των ποταμών δοκιμάζεται και αυτό το καλοκαίρι από την ξηρασία και τη διαρκώς επιτεινόμενη ρύπανση, έρχονται και κάποιοι εφευρετικοί τύποι και αποτελειώνουν με ηλεκτρικό ρεύμα ότι πληθυσμούς ψαριών έχουν απομείνει στο απόμερα σημεία των ποταμών στα Άγραφα.
Επι του προκειμένου, λίγες ημέρες πριν από τον Δεκαπενταύγουστο από την Αστυνομία Καρδίτσας συνελήφθησαν τρία άτομα να ψαρεύουν στο Μέγδοβα, κάτω από το χωριό Νεράϊδα Αγράφων (Σπινάσα το έλεγαν παλιότερα) με ηλεκτρική μπαταρία. Τους τρεις απαράδεκτους αυτούς ανθρώπους, γνωστοί σε όλη την περιοχή καθώς κατάγονται από τα διπλανά χωριά και από τους οποίους ο ένας μάλιστα είναι πυροσβέστης, πήρε είδηση ένας ντόπιος που έκανε περίπατο στο ποτάμι και ειδοποίησε την Αστυνομία. Μέχρι να φθάσουν εκεί τα όργανα του νόμου, οι τρεις παράνομοι «ψαράδες» είχαν τελειώσει το έργο τους και πήραν το δρόμο που ανεβάζει από το ποτάμι προς το χωριό, όπου και συνελήφθηκαν λίγο πριν νυχτώσει και οδηγήθηκαν στο Τμήμα μαζί με τον μάρτυρα και τον πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Νεράϊδας Δήμου Ιτάμου Κώστα Πλατσιούρη ο οποίος έτρεξε αμέσως μόλις πληροφορήθηκε το συμβάν. Στο αυτοκίνητο των «ψαράδων» οι αστυνομικοί βρήκαν μεν τα «εργαλεία» αλλά δεν βρήκαν ψάρια, μάλλον επειδή μόλις αντιλήφθηκαν ότι τους είδε κάποιος και τα πέταξαν. Η μπαταρία όμως και τα σχετικά ηλεκτρόδια ήταν αρκετά να σχηματιστεί εναντίον τους δικογραφία και να παραπεμφθούν σε τακτική δικάσιμο.Η σύλληψή τους έγινε την επομένη γνωστή σε όλη την Καρδίτσα αφού με το γεγονός ασχολήθηκαν οι τοπικές εφημερίδες και τα ΜΜΕ ενώ δημιούργησε δυσάρεστες εντυπώσεις τόσο στη Νεράιδα που ήταν γεμάτη παραθεριστές όσο και στα χωριά απ’ όπου κατάγονται οι κατηγορούμενοι. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως με ένα λόγο οι τοπικές κοινωνίες έβγαλαν τη δική τους ιδιαίτερα βαριά καταδικαστική απόφαση για την απαράδεκτη πράξη των «ψαράδων» και ζήτησαν προκαταβολικά από το δικαστήριο την παραδειγματική καταδίκη των παρανόμων. «Δεν είχαν να φάνε» έλεγαν με αγανάκτηση οι παλιότεροι οι οποίοι όλοι θυμούνται τον ποταμό γεμάτο ψάρια και από τα οποία ζούσαν τις φαμίλιες τους το μισό χρόνο. Πράγματι με τα ψάρια του Μέγδοβα ζούσαν όχι μόνο στη Νεράϊδα, αλλά και σε όλα τα χωριά που έβρεχαν τα νερά του. Ήταν θησαυρός τότε οι πέστροφες, τα μπριάνια, οι μουστακάδες και τα χέλια και όποιος είχε την παραμικρή ευκολία έπιανε όσα μπορούσε. Παλιά – παλιά, οι πιο επιδέξιοι ψαράδες τα έπιαναν με τα χέρια η με πρωτόγονες απόχες και βεβαίως επειδή δεν υπήρχαν ψυγεία, έπιαναν μόνο όσα είχαν ανάγκη για το τραπέζι τους και ήταν βέβαιοι ότι την επομένη ημέρα θα ξανάπιαναν. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, τα ψάρια άρχισαν να λιγοστεύουν όχι βέβαια από την υπεραλίευση αλλά από διάφορους «μοντέρνους» τρόπους ψαρέματος. Από τη δεκαετία 1940 – 1950 άρχισαν να πέφτουν οι πρώτοι δυναμίτες και χειροβομβίδες που αφθονούσαν λόγω του πολέμου και των εμφυλίων συγκρούσεων και αφάνισαν τα μεγάλα ψάρια, κατόπιν εμφανίστηκαν τα δίχτυα που έκαναν κι αυτά μεγάλη ζημιά, ήρθαν κατόπιν τα ψαροντούφεκα να αποτελειώσουν τα χοντρά ψάρια. Όλες αυτές τις παράνομες ενέργειες δεν βρέθηκε κανένας να εμποδίσει καθώς η αστυνόμευση των ποταμών ήταν πάντα ελλειπής ενώ καθώς άρχισαν να λιγοστεύουν οι άνθρωποι στα χωριά, πουθενά δεν υπήρχε ένας άνθρωπος να τους εμποδίσει.
Αντί λοιπόν να δουν όλοι ότι πλησιάζει το τέλος των ψαριών στο Μέγδοβα και να προσπαθήσουν να βρούν μια λύση ώστε να παραμείνει ζωντανός ο ποταμός, βρέθηκαν κάποιο λένε στην περιοχή και τον αποτελειώνουν με τις μπαταρίες και γι’ αυτό ζητούν την παραδειγματική τους καταδίκη. [Στη φωτογραφία: Όχι, δεν λέει μυστικά ο κάβουρας στον Κώστα Πλατσιούρη, του λέει αυτό που επιθυμούν όλοι στο Μέγδοβα: Να προστατευτεί το ποτάμι και να γεμίσει πάλι ζωή].
Σημείωση: Το απαράδεκτο ψάρεμα με την μπαταρία γίνεται σε διάφορους πούντους που υποτίθεται κρύβονται ψάρια κάτω από τα βράχια. Οι «ψαράδες» αφού βυθίσουν τις άκρες των ηλεκτροδίων στο νερό και ενεργοποιούν την μπαταρία. Το αποτέλεσμα είναι μια ισχυρή ηλεκτρική εκκένωση η οποία ψήνει κυριολεκτικά όλα τα ψάρια, μη κάνοντας φυσικά εξαίρεση στο γόνο ή σε άλλες μορφές ζωής. Τα μεγάλα ψάρια τα μαζεύουν στη ροη του ποταμού ενώ αφήνουν πίσω τους μια γούρνα άδεια από ζωή.
Με τον καθαρισμό του μονοπατιού οι Νεραίδιώτες που φωτογραφίζονται κάτω από το βάθρο του γεφυριού έδειξαν πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να φυλάξουν το Μέγδοβα.
Ζωντάνεψε πάλι το παλιό μονοπάτι
Τα σχόλια των κατοίκων της Νεράϊδας για το απαράδεκτο ψάρεμα στο Μέγδοβα έγιναν περισσότερο έντονα εκείνες τις ημέρες εξαιτίας ενός άλλου γεγονότος που δείχνει τις διαφορετικές αντιλήψεις που έχουν οι άνθρωποι για τον τόπο τους. Συγκεκριμένα, με πρωτοβουλία του προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου Νεράιδας Δήμου Ιτάμου, Κώστα Πλατσιούρη και των πολιτιστικών Συλλόγων του χωριού διοργανώθηκε ο καθαρισμός του παλιού μονοπατιού που συνέδεε κάποτε την Αιτωλία με την Καρδίτσα και τμήμα του περνάει από το έδαφος της Νεράιδας. Το τμήμα μάλιστα αυτό ξεκινάει από τα βάθρα του ιστορικού γεφυριού που λόγω του μεγέθους του το έλεγαν Μέγα Γεφύρι και το οποίο αναίτια ανατίναξε ο στρατός τον Μάιο του 1949, λίγες ημέρες πριν τη λήξη του Εμφυλίου. Η ενέργεια αυτή των Νεραίδιωτών είχε ως στόχο την προβολή του μονοπατιού το οποίο μέχρι σήμερα περπατούσαν μόνο κυνηγοί και σε όσους θέλουν να γνωρίσουν τις ομορφιές και τον κόσμο του Μέγδοβα. «Εσείς καθαρίζετε το μονοπάτι» έλεγαν οι ντόπιοι σε όσους συμμετείχαν στην επιχείρηση «και άλλοι το σκοτώνουν. Τι να πάνε να δούνε;
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο του "Έθνους",΄
"Έθνος - Κυνήγι" , σελ. 4 - 5, 24/09/2008